Cơ hội cho lao động nhập cư tại Nga

Cơ hội cho lao động nhập cư ở Nga là rất lớn. Vấn đề là phải phải am hiểu văn hóa Nga và tuân thủ luật pháp.

Như chúng ta biết, Đại thi hào Nga Alexander Pushkin đã được nuôi dưỡng bởi người vú em - một phụ nữ nông dân Nga giản dị, bà Arina Rodionovna. Tuổi thơ của ông đã trải qua với những chuyện kể của bà về Sa hoàng Saltana, về con gà trống tơ vàng, về một nàng công chúa ngủ trong rừng hay bảy anh hùng ngự lâm.

Những đứa trẻ của ngày hôm nay cũng được các vú em chăm sóc, chúng cũng được nghe các câu chuyện cổ tích nhưng không phải là qua lời kể mà nghe đọc từ sách, vì người vú em không thể kể, như thể họ đã nói với họ bằng chính mình, dựa trên kinh nghiệm của thời thơ ấu của mình.

Đơn giản họ là những người nhập cư.

Lao động là người Nga sẵn sàng để làm các công việc có thu nhập thấp mỗi năm trở nên ít hơn. Khoảng trống này ngay lập tức được lấp đầy bởi người lao động di cư. Trào lưu này được xác nhận trong các nghiên cứu của các nhà kinh tế có tên tuổi khi phân tích về quá trình di cư trong thị trường lao động tại Nga. Phát biểu tại diễn đàn do Viện kinh tế học mang tên Gaidar vào tháng giêng năm nay, Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Nga, ông Michael Rutkowski cho biết: “Lực lượng lao động ở Nga trong 5 năm tới, mỗi năm sẽ giảm khoảng một triệu người. Tới năm 2050 lực lượng lao động ở Nga được dự báo sẽ giảm 25 triệu".

Cựu Bộ trưởng Tài chính Alexei Kudrin đánh giá sự giảm sút dân số lao động ở mức khiêm tốn hơn (300-400 nghìn người một năm). Ông Kudrin tin rằng trong mười năm tới, nước Nga phải nhờ cậy vào lực lượng lao động nước ngoài khá hùng hậu là điều không thể trách khỏi. Theo ông, trong tương lai gần, sự giảm sút dân số trong độ tuổi lao động sẽ trở thành một xu hướng. "Thậm chí nếu tỷ lệ sinh đẻ tăng lên, số lượng những người trong độ tuổi lao động vẫn sẽ giảm mỗi năm," ông nói.

Nếu nhà tuyển dụng cần một nhân công không phải ngồi trong văn phòng, thì sự lựa chọn chủ yếu là người nhập cư từ các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, chủ yếu là từ Trung Á. Tuy nhiên, Cơ quan di trú Liên bang (FMS), nói về cách tiếp cận của họ để chuyển đổi chính sách nhập cư, đã chú trọng tới việc thu hút lao động nước ngoài có trình độ cao. Theo chủ trương của FMS, người lao động nước ngoài có bằng cấp sẽ được nhận quy chế cư trú có thời hạn, còn người lao động nước ngoài dạng phổ thông chỉ nhận được quy chế tạm trú. Trên thực tế, cả hai chủ trương này đều không đáp ứng được các nhu cầu cấp bách nhất của thị trường lao động Nga. Lao động bậc cao hiện nước Nga đâu có thiếu. Nhưng ít người dân Mátxcơva nào lại muốn làm công việc của người công nhân môi trường hay nhân viên bán hàng tại các chợ của Mátxcơva. Huy động người lao động nhập cư làm việc trong các lĩnh vực này là hợp lý. Ở Nga, tình trạng thiếu hụt công nhân có tay nghề do sự sụp đổ của hệ thống các trường dạy nghề chuyên nghiệp, đến nay vẫn chưa khôi phục lại. Trong khi đó, luồng di cư chính vào Nga, cũng không phải là nguồn lao động có tay nghề được đào tạo một cách có hệ thống.

Có bao nhiêu người nước ngoài ở Nga?

Theo số liệu của FMS, hiện ở Nga có khoảng 9,2 người nước ngoài. Trong số này, chỉ 1,2 triệu người là những lao động hợp pháp, 3,7 triệu người vào Nga không có mục đích lao động. Và 4,3 triệu người thuộc danh sách ‘tiềm năng vi phạm luật” tức là những người vào Nga với mục đích làm việc nhưng không có giấy phép. Hàng năm, có khoảng 14 triệu người nước ngoài vào Nga, trong đó 77% là công dân của các nước SNG, và 10% các cư dân của các nước EU. Khoảng 1/3 số người nhập cảnh vào Nga có thời hạn lưu trú đến 7 ngày, 660 nghìn người nước ngoài cư trú có thời hạn. Con số này ít hơn 0,5% dân số của nước Nga, trong khi ở EU, con số này đứng ở mức 4%.

Văn hóa khác biệt!

Theo một nghiên cứu của chính quyền Mátxcơva, vẫn còn một bộ phận cư dân Mátxcơva có cái nhìn thiếu thiện cảm với người nước ngoài mặc dù một nửa trong số họ không thể giải thích về thái độ không khoan dung của mình. Tuy nhiên, chỉ có 4% số người được hỏi bày tỏ thái độ tiêu cực đối với lao động nước ngoài vì sợ mất việc. Một số lượng đáng kể số người trả lời giải thính về thái độ thiếu thiện cảm với lao động nước ngoài là vì người lao động nước ngoài rất bảo thủ với các chuẩn mực và thông lệ được chấp nhận trong xã hội Nga.

Công bằng mà nói, khá nhiều lao động nước ngoài nhất là những người đến từ các nước Trung Á sẵn sàng để thích ứng vì mong muốn thúc đẩy chính đối với họ là hy vọng bám víu vào cuộc sống Nga, hòa nhập với xã hội và cố gắng không để thu hút sự chú ý của cơ quan thực thi pháp luật. Vấn đề là các di dân không phải lúc nào cũng hiểu là phải hòa nhập như thế nào. Vì vậy, thay vì tiếp nhận những chuẩn mực và văn hóa thuần Nga, họ lại nhiễm những thói quen xấu của nước chủ nhà: những người đàn ông bắt đầu uống rượu, và phụ nữ thì ăn mặc khiếm nhã.

Để kết thúc bài viết này, chúng ta nhớ lại cách đây không lâu, Tổng thống LB Nga, ông Dmitry Medvedev đã tuyên bố tại một cuộc họp với các giáo sĩ Hồi giáo ở Ufa “Nước Nga không thể không cần đến lao động nhập cư và sẽ không cản trở dòng người lao động nhập cư chính đáng, những người nhập cư đến và giúp đỡ nước Nga giải quyết vấn đề kinh tế quốc dân”. Tuy nhiên, Tổng thống D. Medvedev cũng cho rằng, những người nhập cư “cần phải chia sẻ, hoà nhập với truyền thống của nước Nga”.

Phạm Quốc Toản
Lược dịch từ rbk.ru 08/02/12